Isajos Mowy

Posted pt., 2013-01-25 19:56

Poniższy tom jest pierwszym kompletnym przekładem na język polski mów Isajosa (ok. 420 – ok. 340 p.n.e.), wybitnego logografa, czyli płatnego autora mów sądowych, zaliczanego tradycyjnie do kanonu attyckich mówców.

Wśród polskich badaczy antyku spuścizna tego „pisarza mów” nie cieszyła się dotąd zbytnim zainteresowaniem. Polscy filologowie klasyczni widzieli w jego twórczości raczej przedmiot badań historyka kultury czy też prawa. Nie bez wpływu na takie podejście do tego logografa pozostawała z pewnością mała różnorodność jego zachowanych mów, dotyczących głównie procesów spadkowych. Mowy sądowe, istotne źródło poznania ateńskiego prawa, długo pozostawały poza sferą zainteresowań polskich badaczy antyku. Najbardziej „zapomniany” wśród greckich logografów był, jak się wydaje, Isajos. Tymczasem jego mowy stanowią prawdziwą „kopalnię informacji” na temat greckiej obyczajowości, rodziny a zwłaszcza prawa.

Twórczość Isajosa stanowi przejście od dawnej retoryki Lizjasza do szczytów attyckiej wymowy osiągniętych przez jej niekwestionowanego mistrza – Demostenesa. Wprowadzenie innowacji do attyckiej wymowy sądowej po Lizjaszu było niesłychanie trudne. Tym bardziej należy docenić Isajosa, który, mimo pewnego wpływu Lizjasza, zdołał stworzyć własny i oryginalny styl.

Monografię otwiera obszerny, składający się z czterech części, wstęp. W pierwszej z nich („Logografowie - płatni autorzy mów sądowych”) ukazałem fenomen, jakim była attycka logografia. Kolejną część wstępu („Rozwiązywanie sporów prywatnych”) poświęciłem dwóm formom rozstrzygania sporów prywatnych: postępowaniu rozjemczemu i procesowi cywilnemu. Część trzecia („Oíkos w prawie ateńskim”) ukazuje podstawowe prawne aspekty związane z funkcjonowaniem oíkos – ateńskiej wspólnoty rodzinnej. W ostatniej części wstępu („Życie i twórczość Isajosa”) przedstawiłem życiorys Isajosa, jego dorobek, styl i język oraz dalsze losy jego twórczości, jak również aktualny stan badań nad tym wybitnym mówcą. Mam nadzieję, że obszerny wstęp, niezbędny dla zrozumienia realiów, w jakich toczyły się w Atenach procesy spadkowe, ułatwi Czytelnikowi lekturę mów tego logografa.

Przekład obejmuje całą zachowaną spuściznę Isajosa, tj. jedenaście mów zachowanych w całości oraz obszerny fragment mowy XII. Przetłumaczyłem także wszystkie zachowane fragmenty kilkudziesięciu innych mów oraz antyczne streszczenia (hipotezy) mów Isajosa. Polski Czytelnik, interesujący się antykiem, uzyskał w ten sposób pełny obraz dokonań logografa, którego twórczość stanowi jedno z najważniejszych źródeł poznania prawa ateńskiego.

Podstawą przekładu jest wydanie Isajosa w angielskiej serii „Loeb Classical Library”: Isaeus. Isaeus with an English translation by Edward Seymour Forster, M.A. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1962.

Mimo mozolnej pracy włożonej w przygotowanie ostatecznej redakcji tekstu, mam świadomość, że nie udało mi się, zapewne, uniknąć błędów w przekładzie. Jedynym pocieszeniem jest fakt, że już Seneka Starszy stwierdził: Quam facile erramus homines! Niemniej jednak za wszelkie błędy, jakie pozostały w przekładzie, ponoszę wyłączną odpowiedzialność.

Jarosław Rominkiewicz

*****

Tytuł: Isajos Mowy

Przekład i wstęp: Jarosław Rominkiewicz

Recenzja wydawnicza: Prof. dr hab. Alicja Szastyńska-Siemion

Temat i słowa kluczowe: logografia attycka, logografowie, retoryka antyczna, mówcy, prawo ateńskie, Iseaus (ca 420-340 a.C.)

Opis: Poniższy tom jest pierwszym kompletnym przekładem na język polski mów Isajosa (ok. 420 – ok. 340 p.n.e.), wybitnego logografa, czyli płatnego autora mów sądowych, zaliczanego tradycyjnie do kanonu attyckich mówców.

Wydawca: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, [Uniwersytet Wrocławski. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii]

Identyfikator: ISBN 978-83-61370-37-6; oai:www.bibliotekacyfrowa.pl:40610

Miejsce wydania: Wrocław

Data wydania: 2013

Prawa: © Jarosław Rominkiewicz

Korekta: Aleksandra Dorywała

Projekt i wykonanie okładki: Marta Pawlak

Skład i opracowanie techniczne: Anna Lenartowicz, Tomasz Kalota - eBooki.com.pl

Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/39294

*****